De ontsluiting

De wisselwerking tussen jou en je lijf. Ruimte maken voor je kind, hoe doe je dat? Vanaf het moment dat de weeën beginnen tot het moment dat je kindje wordt geboren ben je vaak een aardig tijdje bezig. Hoe kom je deze tijd nu door? Tijdens de informatieavond over de bevalling en met de cursussen zwangerschapsbegeleiding zal hier aandacht aan besteed worden en krijg je een aantal tips. Hier willen we je er ook een aantal geven.

• Wat is ontsluiting
• Weeën en pijn hoe ga je ermee om
• Tips
• Houdingen
• Wat is normaal
• Mag je eten en drinken
• Wat als het anders gaat

Wat is ontsluiting?
Ontsluiting is het open gaan van de baarmoedermond door de druk van het hoofdje (of de billen) van de baby en of de vliezen. Ontsluiting is nodig zodat de baby geboren kan worden als er voldoende ontsluiting is.

Hoe ontstaat die druk; juist, natuurlijk door weeën. Door de samentrekking van de spieren in de baarmoeder wordt de baby richting de uitgang geduwd waardoor de baarmoeder mond langzaam (en soms heel snel) open gaat.

Weeën en pijn hoe ga je ermee om?
Op het moment dat de weeën beginnen zijn ze vaak nog zwak en onregelmatig. Probeer zeker aan deze weeën nog niet teveel aandacht te besteden. Probeer rustig door te gaan met wat je aan het doen was. Houd nog niet bij hoe snel de weeën elkaar opvolgen, doe dit pas als de weeën echt pijn gaan doen. Waarschijnlijk merk je dat bij bepaalde houdingen de weeën sneller komen en pijnlijker zijn. Er is een logische regel: hoe vaker de weeën komen, hoe sterker ze zijn en hoe langer ze duren hoe sneller de ontsluiting zal verlopen.

Op het moment dat er een krachtige wee is die je echt weg moet puffen en eigenlijk niet meer zo goed op een bepaalde manier de pijn minder kunt maken drukt het hoofdje van de baby zo goed op de baarmoedermond dat deze ook werkelijk open zal gaan.

Om goede ontsluiting te krijgen moeten de weeën krachtig zijn, minstens binnen de 5 minuten komen en een minuut aanhouden. Wanneer de weeën deze kenmerken niet in zich hebben zullen ze waarschijnlijk nog geen ontsluiting opleveren, maar vaak wel al het belangrijke voorbereidende werk doen. Uiteraard bevestigen de uitzonderingen hier de regel.

Het is erg belangrijk hoe je met weeën omgaat. Als je je tegen de pijn van de weeën verzet, wordt de pijn erger, maar het effect ervan minder. Dit heeft te maken met de productie van hormonen en wat angst, stress, verzet tegen pijn doen met die productie. Hierdoor duurt je bevalling langer en heb je meer pijn.

Belangrijk dus om te weten is dat jij en je baby de weeën nodig hebben om te bevallen en geboren te worden. Jouw lichaam heeft jou nodig om de pijn toe te laten, jij hebt je lichaam nodig om de pijn aan te maken. Zorg dat je elkaar versterkt en niet tegenwerkt. Laat de pijn toe, verzet je er niet tegen, laat het los en ontspan zoveel mogelijk.

Als je ontspannen bent, maak je oxytocine aan. Hierdoor trekt de baarmoeder samen en ervaar je pijn. Door te ontspannen als je pijn voelt, het toe te laten en rustig te blijven, maakt je lichaam endorfine aan; een lichaamseigen stof die ervoor zorgt dat je je nog meer kan ontspannen en een beetje slaperig wordt op den duur. Hierdoor maakt je lichaam weer meer oxytocine aan. En zo is het cirkeltje weer rond.

Het is dus een proces wat, als je niets doet om het te onderbreken of tegen te werken, zichzelf steeds meer versterkt tot je baby geboren is. Iets heel bijzonders.

Hieronder wat tips:

• wissel van houding en beweeg; hierdoor help je je baby om te zoeken naar de beste manier om te gaan liggen in je buik en draait de baby gemakkelijker als hij of zij nog niet helemaal optimaal ligt.
• ga niet plat op je rug liggen, maar op je zij als je even wilt liggen. Als je plat op je rug ligt drukt de baby, de baarmoeder, het vruchtwater en de placenta op je grote bloedvaten waar jij vaak niet lekker van kan worden, maar de doorbloeding van de placenta ook minder is en de baby daardoor minder zuurstof krijgt
• neem een bad of douche: warm water helpt te ontspannen en daardoor is de pijn vaak beter op te vangen. een warme straal op je rug of buik kan erg fijn zijn. Ook een warme kruik tegen je rug, of buik kan de pijn verzachten.
• laat je partner je daar masseren waar je pijn hebt; vooral in je rug of je benen als je daar pijn ervaart is fijn, je buik masseren is vaak niet fijn.
• zorg dat je je kan ontspannen en er geen stoorzenders zijn.
• adem zo lang mogelijk rustig door, maar gebruik vooral je ademhaling als het pittiger wordt om je ergens op te richten en zo af te leiden van de pijn. Je partner kan hierbij helpen door het samen te doen.

Houdingen
Ook hier is de keuze reuze. Je kunt rondlopen, zitten, liggen, hangen, leunen, steunen, drijven. Zoek naar die houding waarin je de pijn het beste aankan!

Wat de ervaring leert is dat het goed is om verschillende houdingen tijdens de ontsluiting uit te proberen. Weet hierbij dat de zwaartekracht een positieve invloed heeft op de ontsluiting en de kracht en effectiviteit van de weeën. Een verticale houding is natuurlijk wel een houding welke je meer energie kost dan een liggende houding. Als je moe bent is het natuurlijk prima om even te gaan liggen, maar doe dit dan op je zij. Als je zelf weet waar het ruggetje van je baby zich bevindt, ga dan op die kant liggen, dan drukt het hoofdje van de baby beter tegen de baarmoedermond en kan de baby de draai in het bekken beter maken en zal de ontsluiting ook weer sneller gaan. Probeer in ieder geval als je gaat liggen zo weinig mogelijk op je rug te gaan liggen. De weeën zijn vaak moeilijker op te vangen, doen minder goed hun werk, de doorbloeding van de placenta is minder en de zuurstof toevoer naar je baby dus ook.

Naast het zoeken naar een juiste houding en het afwisselen daarvan is het vaak ook fijn om te zoeken naar een plekje in het huis waar je je veilig en op je gemak voelt. Voor sommigen is dit beneden op of voor de bank, voor sommigen op de slaapkamer, voor anderen de douche of het bad en het toilet is ook een veel gebruikte plek. Warm water ontspant en geeft hierdoor vaak betere en effectievere weeën. Als je geen bad heb, en niet de hele tijd wil staan onder de douche, denk dan aan een krukje of stoeltje die nat mag worden. Ook een kruik in de rug of buik is vaak heerlijk. Maak het jezelf zo gemakkelijk mogelijk en zorg voor een plek en houding waarbij je tussen de weeën door goed kunt ontspannen.

Klik hier voor praktische tips en plaatjes van verschillende houdingen.

Wat is normaal om te ervaren tijdens de ontsluiting
Door de hormonen die door je lichaam gieren als je aan het bevallen bent gebeurt er van alles. Hieronder beschrijven we een aantal normale reacties van je lichaam.

• ontlasting of soms diarree (darmen kunnen geprikkeld raken door de activiteit van de baarmoeder)
• veel plassen (de baby drukt tegen de blaas)
• een beetje bloedverlies; slijmerig, helderrood of bruinig (als de baarmoedermond open gaat, springen hierbij vaak wat haarvaatjes en geeft dat een beetje bloedverlies)
• overgeven (de maag zakt een stukje in je buik, wat een misselijk gevoel kan geven, pijn maakt soms ook dat je moet overgeven)
• boeren (doordat de maag zakt, zuigt deze soms lucht aan waardoor je moet boeren
• je wordt slaperig; door de pijn maakt je lichaam endorfine aan, dit maakt je wat slaperig, het lijkt net of je slaapt, maar je hoort alles om je heen, je trekt je als het ware terug in je coconnetje, je raakt in een soort roes.

Mag je eten en drinken tijdens je bevalling?
Het is goed om regelmatig wat te drinken, maar ook om regelmatig te plassen. Als je je blaas leeg houdt kan je kindje beter in je bekken zakken en zal het hoofdje beter op de baarmoedermond drukken. Aan eten heb je vaak niet zoveel behoefte, maar als je even bezig bent en een maaltijd hebt overgeslagen, dan is het toch verstandig te zorgen voor iets wat licht verteerbaar is. Druivensuikers zijn altijd handig, maar een banaan of een ontbijtkoekje o.i.d. is ook prima.

Als het anders gaat
We proberen natuurlijk zoveel mogelijk te zorgen dat we er alles aan doen om je zo gezond en natuurlijk mogelijk te laten bevallen. Toch zijn er soms situaties waarin de dingen anders gaan dan we graag zouden willen. De meest voorkomende redenen om je te moeten verwijzen naar de gynaecoloog (en dus het ziekenhuis mocht je hier niet zijn) zijn:

• de ontsluiting vordert niet.
• we komen er achter bij het breken van de vliezen dat de baby in het vruchtwater heeft gepoept (dit kan betekenen dat de baby het benauwd heeft of heeft gehad).
• de baby geeft aan dat hij of zij het benauwd heeft (de kans dat dit gebeurt als je gezond bent en de baby heeft optimaal kunnen groeien is gelukkig niet zo groot)

Er kunnen ook andere redenen zijn waardoor we je moeten overdragen aan de gynaecoloog, maar deze komen gelukkig maar weinig voor. Zoals bijvoorbeeld het ontstaan van een hoge bloeddruk tijdens je bevalling of bijvoorbeeld ruim bloedverlies, etc.

Het hangt van de situatie en het tijdstip af of we met eigen vervoer of met de ambulance naar het ziekenhuis gaan. We proberen altijd met je mee te gaan als dat mogelijk is. We mogen alleen je bevalling niet meer begeleiden. De gynaecoloog of verloskundige van het ziekenhuis neemt het dan over en is vanaf dat moment verantwoordelijk voor jou en jullie baby.

Er is nog veel meer te vertellen over ontsluiting, maar hier hebben we ons beperkt tot wat wij in ieder geval belangrijk vonden. Kom naar de bevallingsinformatieavond. Kijk in onze agenda wanneer de avonden gegeven worden en geef je op! Heb je vragen over de ontsluiting, zijn er dingen waar je bang voor bent of tegenop ziet, schrijf ze dan op en neem ze mee naar het spreekuur. Zie hiervoor ook het geboorteplan.