Kwaaltjes en ongemakken

Door alle veranderingen die je lichaam doormaakt in de zwangerschap kan je last krijgen van kwaaltjes en ongemakken.

Afscheiding
Door de extra doorbloeding in het bekkengebied en de vagina werken de slijmvliezen intensiever en dat zorgt voor meer afscheiding. Bij warm weer en bij inspanning neemt deze vaginale afscheiding toe. Tijdens de laatste maand van de zwangerschap wordt de afscheiding zienderogen meer en iets dunner. Soms kan het voorkomen dat er ’s ochtends bij het opstaan kokosmelkachtige afscheiding langs je benen loopt. Dit komt ook door de druk van het hoofdje van de baby op je bekken. Soms wordt deze dunne afscheiding wel eens verward met vruchtwater. Afscheiding ziet er melkachtig wit uit. Vruchtwater is waterig, verdampt helemaal als het het op je vinger hebt en het ruikt een beetje zoetig. De afscheiding is niet te voorkomen of verminderen. Was je gewoon met water en zonder zeep. Zeep haalt de normale flora (bacteriën die er horen te zitten) namelijk weg waardoor schadelijke bacteriën en schimmels de kans krijgen te groeien en kunnen zo juist een (schimmel) infectie veroorzaken.

Neem contact met je verloskundige op als je last hebt van de volgende symptomen; jeuk, een branderig gevoel, pijn bij het vrijen, een abnormale geur of kleur van de afscheiding.
In de zwangerschap ben je namelijk wat gevoeliger voor vaginale infecties. Dit komt door een toegenomen hoeveelheid glycogeen in de vagina, waardoor de goede bacteriën minder goed hun werk kunnen doen. De zuurgraad in de vagina wordt hierdoor lager. Het gevolg hiervan is dat de balans tussen goede en schadelijke bacteriën verstoord raakt en er meer schadelijke bacteriën zijn waardoor je gemakkelijk een infectie kunt oplopen.

Tips:

• Draag katoenen ondergoed en gebruik zo weinig mogelijk inlegkruisjes of maandverband. Veel vrouwen krijgen er jeuk en uitslag van, zeker omdat je tijdens je zwangerschap ook meer transpireert.
• Was jezelf rondom de vagina alleen met water. Gebruik geen vaginale reinigingsmiddelen, zoals bijvoorbeeld lactacyd, omdat de balans hierdoor nog meer verstoord kan raken.
• Bij verdenking op een vaginale schimmelinfectie kun je een paar keer een tampon gedoopt in gewone yoghurt inbrengen, dit helpt de zuurgraad herstellen. Ook het gebruik van probiotica (te halen bij een DA of DIO-drogist) kan helpen de normale darmflora te herstellen waardoor je veel minder vatbaar bent voor schimmelinfecties. Vermijdt zoveel mogelijk het gebruik van suiker in voedsel en dranken (sap, meer dan 2 stuks fruit, snoep, koek, melk of witte chocolade, geen suiker in koffie of thee) en schimmels (champignons/schimmelkaasjes), dit houdt een schimmel in stand. Ook stress werkt een schimmel in de hand.

Bandenpijn
Een veel voorkomende zwangerschapsklacht is bandenpijn. Je groeiende baarmoeder hangt aan 4 banden in je buik. Als je veel staat of lichamelijk zwaar werk hebt, kan je last krijgen van rekkings- of bandenpijn. Dit is een trekkende, stekende pijn aan de zijjkant van je buik en richting je liezen en/of vagina. Het is een vervelende pijn, maar kan gelukkig geen kwaad. Het wordt veroorzaakt door rek aan de bindweefselbanden die de baarmoeder normaal op zijn plaats houden, deze staan nu op spanning.
Bandenpijn wordt vaak door bepaalde bewegingen uitgelokt zoals lopen, opstaan vanuit een stoel, uit de auto stappen, van de fiets stappen. Bandenpijn verdwijnt vaak in de loop van de zwangerschap, maar kan soms bij teveel inspanning of een groeispurt van de baby terugkomen.

Tips:

• Maak de bewegingen die de pijn uitlokken langzaam en met beleid, pas je tempo aan. Neem wat vaker rust tussen je activiteiten.
• Warmte helpt ontspannen; neem een bad, een douche, houdt er een warme kruik tegenaan.

Brandend maagzuur
Door invloed van het hormoon progesteron verslappen de spieren zoals de spieren in je darmen en je slokdarm waardoor de sluitklepje van de maag niet meer zo goed werkt. Daardoor kan het zijn dat er maagzuur omhoog komt en in je slokdarm terecht komt waar het een branderig gevoel geeft. Op de einde van de zwangerschap drukt ook de baby tegen de maag wat de klachten kan verergeren. Het hormoon progesteron komt in grotere hoeveelheden in het bloed van de zwangere voor om er o.a. voor te zorgen dat de baarmoeder, dit is een grote spier, niet vroegtijdig gaat samentrekken.

Tips:

• Eet verspreid over de dag kleinere porties en niet te gekruid en te vet eten, dit stimuleert namelijk de aanmaak van maagzuur.
• Koffie en koolzuurhoudende dranken zijn ook af te raden.
• Blijf na het eten een half uurtje rustig rechtop zitten.
• Rennies zijn veilig te gebruiken in de zwangerschap en aan te bevelen boven andere middelen, degene in drankvorm werkt het beste. Langdurig en intensief gebruik (meer dan 2 weken) van Rennies wordt afgeraden, overleg dan even met de apotheek welke alternatieven er zijn.

Harde buiken
In de zwangerschap kun je vanaf ongeveer 16 weken last hebben van harde buiken. Een harde buik is een samentrekking van de baarmoeder, die in tegenstelling tot weeën niet tot ontsluiting leidt. De baarmoeder is een spier die bij sommige vrouwen erg gevoelig is en om het minste of geringste kan samentrekken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je kindje veel beweegt of bij een volle blaas. Harde buiken worden ook vaak veroorzaakt doordat je te druk bent, dan is het een waarschuwingssignaal van je lichaam om je tempo aan te passen. Ook kan een blaasontsteking de oorzaak zijn van harde buiken.

Tips:

• Neem rust! Na een drukke dag is het vaak al voldoende om een uurtje rustig op de bank te liggen.
• Neem een warm bad of douche of houdt een warme kruik tegen je buik; warmte helpt te ontspannen.
• Pas je tempo aan, neem vaker pauze en rust tussen je activiteiten door.
• Als je veel last hebt van harde buiken is het verstandig om je urine bij de huisarts te laten controleren op blaasontsteking. Als je zwanger bent kunnen harde buiken soms het enige symptoom zijn van een blaasontsteking.

Neem contact met ons op als harde buiken niet minder worden met rust of binnen de 5-10 minuten komen en langer dan een uur aanhouden. In combinatie met bloedverlies altijd direct bellen.

Jeuk
Tijdens de zwangerschap kun je last krijgen van jeuk aan armen, benen, buik en borsten. Dit kan door zwangerschapsstriemen komen; dit zijn wat ontsierende scheurtjes in je huid door de snelle groei van je baarmoeder die daarmee rek geeft op je buikwand en dus ook de huid. Soms worden zwangeren geplaagd door extreme jeuk over het gehele lichaam. Behalve de krabeffecten is er aan de huid niets afwijkends te zien. De oorzaak van dit type jeuk is meestal onduidelijk. Het kan een bijverschijnsel zijn van een onschuldige gal- en leverstoornis die tijdens de zwangerschap optreedt en kort na de bevalling weer verdwijnt. Wanneer je vooral jeuk hebt aan de handpalmen en voetzolen, kan dit om een zeldzame maar mogelijk gevaarlijke vorm van zwangerschapsjeuk gaan. Het is dan belangrijk dat er bloedonderzoek plaatsvindt om de leverwaarden te bepalen en te beoordelen of je medicatie nodig hebt. Hiervoor verwijzen we je naar de gynaecoloog. Neem bij deze klachten dus zeker contact met ons op!

Tips:

• Blijf goed drinken (2 liter water per dag), dit helpt het lichaam zich te zuiveren en te ontdoen van afvalstoffen.
• Zorg voor een koele, frisse kamer om in te slapen en verschoon je beddengoed wat vaker.
• Mentholpoeder of mentholgel en een koude douche kunnen tijdelijk verlichting geven.

Misselijkheid
De eerste vier maanden van de zwangerschap produceert de placenta het hormoon HCG. Van dit hormoon kun je behoorlijk misselijk zijn. Soms alleen ’s morgens, soms ook de hele dag door. Na vier maanden verdwijnt het HCG uit je lichaam en zal de misselijkheid over het algemeen ook afnemen of verdwijnen.
In onze Folder Zwangerschapmisselijkheid  lees je meer over zwangerschapsmisselijkheid en Hyperemesis Gravidarum (HG)

Tips:

• Eet vooral ’s morgens vóórdat je opstaat iets, zodat je maag niet leeg is voordat je opstaat. Sta rustig op, neem voldoende rust en verspreid de maaltijden over de dag. Eet wat kleinere porties, maar vaker, ongeveer elke 2 uur. De warme maaltijd ’s middags gebruiken in plaats van ’s avonds helpt ook vaak. Dwing jezelf om te eten, helemaal niet eten verhelpt het probleem niet, maar maakt het juist erger!
• Probeer altijd voldoende te blijven drinken. Als het drinken niet meer lukt, het overgeven blijft en het plassen duidelijk minder wordt, neem dan contact op met ons.

Rug- en/of bekkenpijn
Veel zwangeren krijgen last van rugpijn en/of bekkenpijn. Dit komt doordat de kraakbeenverbindingen in de onderrug en het bekken onder invloed van het hormoon progesteron verslappen. Hierdoor wordt het bekken mobieler, wat gunstig is voor de bevalling. Soms kan dit pijnklachten geven. Het kan geen kwaad, maar kan je wel behoorlijk belemmeren in de normale dagelijkse bezigheden.

Tips:

• Wissel periodes van activiteit altijd af met voldoende periodes van rust.
• Pijn in de onderrug en het bekken kunnen verdwijnen wanneer je gaat liggen. Een fijne houding is plat op je rug met je benen opgetrokken, je voeten in bed zetten en dan je knieën rustig naar buiten laten vallen, dus je benen spreiden. Deze houding even vasthouden en dan je knieën weer terugbrengen naar het midden.
• Vooral traplopen en zware huishoudelijke activiteiten, zoals stofzuigen en boodschappen tillen, belasten het bekken. Probeer dit dus zoveel mogelijk te beperken.
• Beweeg of sport regelmatig, elke dag 30 minuten bewegen zou iedereen minimaal moeten doen, dit helpt deze klachten te voorkomen, kijk hiervoor op onze pagina adviezen in de zwangerschap bij “lekker bewegen” meer informatie.
• Soms kan een bekkenband verlichting geven. Een bekkenband draag je als riem laag om de heupen en brengt stabiliteit in het bekken. Het nadeel is dat deze de spieren en bindweefselbanden kan verslappen. Draag een bekkenband dus nooit de hele dag, maar alleen bij activiteiten waarbij je het meest last hebt van je bekken.
• Als je veel klachten hebt, is het raadzaam om een bekkenfysiotherapeut of Cesartherapeut te bellen. Massage en simpele oefeningen kunnen vaak de klachten verminderen.
  Jaqueline Lobenstein, Bekkenfysiotherapeute Praktijk De Heelkom te Achterveld.
  Rianne Huijerman en Titia Bal, Bekkenfysiotherapeuten bij Geeresteingroep te Woudenberg.

Spataders (varices)
Spataderen zijn uitgezette bloedvaten die vooral op benen en knieholten voorkomen. Ze zijn te herkennen aan hun blauwe kleur en ze stulpen iets uit en komen op de huid te liggen.
Als spataderen in de familie voorkomen, heb je tijdens de zwangerschap een grotere kans dat jij ze ook krijgt. Onder invloed van het hormoon progesteron zijn je vaatwanden verslapt. Er circuleert in je bloedvaten meer bloed dan normaal en bovendien moet dat bloed langs je zware, volle baarmoeder weer teruggepompt worden naar je hart.
Hierdoor blijft het bloed langer in je beenvaten waardoor de druk in je aderen kan toenemen en je bloedvaten worden opgerekt. De kleppen in de vaten die het bloed verhinderen terug naar beneden te stromen met elke hartslag, functioneren dan niet goed meer. Door het uitzetten van de bloedvaten sluiten ze niet goed meer waardoor er weer meer druk komt te staan op de klep daaronder en ga zo maar door. Nog meer druk in de toch al slappere bloedvaten kan uiteindelijk leiden tot uitzetten, waarna je bloedvaten meer naar de oppervlakte van je huid kronkelen.

Spataderen komen tweemaal zo vaak voor in het linkerbeen. Dit komt doordat de rechter beenvaten anatomisch gunstiger gelegen zijn en meer ruimte hebben waardoor bloed in het rechter been gemakkelijker afgevoerd kan worden. Twintig tot dertig procent van de vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind krijgt last van spataderen. Als je ze tijdens de eerste zwangerschap hebt gekregen worden ze bij de volgende zwangerschap vaak iets groter en uitgebreider.

Tips:

• Zit niet met je benen over elkaar, dit knelt de bloedvaten namelijk nog meer af waardoor je zelf de kans op spataderen vergroot.
• Voorkom lang achter elkaar staan; doe klusjes die je zittend kan doen zittend; denk aan aardappelen schillen, strijken, was opvouwen.
• Als je even pauze hebt, doe je benen dan omhoog zodat je bloedvaten ook even rust krijgen.
• Leg iets van 5-10 cm onder het voeteneind van je bed, zo kan ’s nachts tijdens het slapen het bloed gemakkelijk uit de benen stromen en krijgen je bloedvaten meer rust. Vind je partner dit vervelend, leg dan onder jouw kant van het matras iets onder het matras zodat alleen jouw benen iets hoger liggen.
• Zorg ook hier weer, net als met bekken en rugpijn, dat je voldoende beweegt, minstens 30 minuten per dag is het advies. Vrouwen die voldoende bewegen of sporten hebben namelijk minder last van spataders, soms kan je ze hiermee zelfs voorkomen. Hiervoor verwijzen we je naar onze pagina adviezen in de zwangerschap bij “lekker bewegen“.
• Als je spataders wilt (laten) behandelen, kan dat met fysiotherapie. Zij leren je een massagetechniek aan die je zelf thuis kunt toepassen en je krijgt oefeningen en tips waardoor je verergering mogelijk kunt voorkomen en wellicht vermindering van eventuele klachten. Jaqueline Lobenstein, Bekkenfysiotherapeute Praktijk De Heelkom te Achterveld.

Tintelende vingers (carpale tunnelsyndroom)
Het extra vocht waar we bij “vocht vasthouden” (een stukje hieronder) een en ander over uitleggen drukt soms op je armzenuwen die aan de binnenzijde van je pols door een soort tunnel naar je hand lopen. Hierdoor raken zenuwen bekneld en kun je last krijgen van tintelende, prikkelende of pijnlijke, zogenaamde ‘dode’ vingers. Soms kan er daardoor zelfs tijdelijk spierzwakte van de muis van je hand optreden. Deze klachten kunnen je uit je slaap houden met name omdat je zenuwen en bloedvaten in sommige slaaphoudingen nog meer worden afgekneld. Hierdoor kun je wakker worden met slapende handen, soms zelfs zonder enig gevoel in je handen en onderarmen. Dit kan beangstigend zijn. Je krijgt even het gevoel dat je verlamd bent, maar dat is altijd tijdelijk. Als je rechtop in bed gaat zitten en je armen beweegt, komt het gevoel al snel weer terug.

Tips:

• om ’s nachts afknelling in je polsen tot een minimum te beperken is het een goed idee om ze te spalken. De ideale spalken zijn polsbeschermers die worden gebruikt bij het skaten en die je in elke sportzaak kunt kopen. Zo kunnen je polsen tijdens je slaap niet buigen.
• Houdt je handen even omhoog en beweeg ze, zo kan het vocht langzaam uit je hand in je arm stromen waardoor het tintelend gevoel minder wordt.
• Blijf normaal drinken, deze klacht wordt niet minder door minder vocht tot je te nemen, het werkt juist averechts.

Obstipatie (verstopping van de ontlasting)
Veel vrouwen merken de verslappende werking van het hormoon progesteron voor het eerst aan hun stoelgang. Je darmen werken trager en dat veroorzaakt verstopping. Door progesteron verslapt het gladde spierweefsel in de darmen waardoor de voortstuwende werking (peristaltiek) vermindert. De inhoud van de darmen doet dan langer over de tocht via de endeldarm naar de anus waardoor er meer vocht aan de ontlasting onttrokken wordt. Het gevolg is dat je ontlasting hard wordt en je het zodoende moeilijker kwijt kunt.

Tips:

• Eet vezelrijke voeding zoals rauwkost, groente, fruit, peulvruchten, volkoren brood, volkoren pasta’s, zilvervliesrijst, etc. en drink voldoende water (2 liter per dag). Zo worden de darmen gestimuleerd en wordt de ontlasting zachter. Vergeet het water niet, want dat zorgt samen met de vezels voor zachte ontlasting. Als je het water vergeet, worden de klachten alleen maar erger. De vezels hebben vocht nodig om zacht te worden en het water heeft vezels nodig om in opgenomen te worden, dit is de enige manier om ontlasting zacht te maken.
• Beweeg voldoende; Elke dag minimaal een half uur bewegen is voor heel veel dingen goed, ook voor de werking van je darmen. Een wandeling, een stukje fietsen, zwemmen. Tips hiervoor vind je hier “lekker bewegen“.
• Als je aandrang voelt, wacht dan niet te lang, ga goed rechtop zitten met eventueel een bankje onder je voeten (dan is de stand van het laatste stukje darm t.o.v. je uitgang het meest optimaal) en neem er de tijd voor. Druk tijdens het poepen nooit te hard mee, anders vergroot je de kans op aambeien (spataders bij de anus). Maak gebruik van de natuurlijke aandrang in combinatie met de inademing vanuit je buik.

Aambeien
Aambeien, ook wel hemorrhoïden genoemd, komen bij ongeveer 85 % van de zwangere dames voor. Delen van het weefsel van je anus zakken wat uit, worden groter en kunnen zelfs gaan bloeden. Aambeien ontstaan door extra druk op de aderen in je anus. Een soort van spataders bij de anus. Veelal door langdurig persen door obstipatie (hierboven beschreven). Ook de grootte van de baarmoeder verhoogd de druk op de vaten in je anus.

Veel voorkomende klachten van aambeien zijn; jeuk rond de anus, soms wat helderrood bloed bij de ontlasting, branderig tot zeer pijnlijk gevoel rond de anus.

Aan de toenemende druk veroorzaakt door de grootte van de baarmoeder kan je natuurlijk niet zoveel doen, behalve niet te lang stil staan, maar bewegen en zitten afwisselen. De belangrijkste manier om aambeien te voorkomen is te zorgen dat je geen obstipatie krijgt of deze zo snel mogelijk te verhelpen. Zie hierboven voor tips. Ook zijn er zalfjes te krijgen, bijvoorbeeld curanol. Simpelweg koelen met een ijsblokje helpt ook tijdelijk (pas op met aanvriezing!).

Aambeien zijn dus niet iets om je voor te schamen, maar je moet er wel iets mee doen!

Vocht vasthouden (oedeem)
Het vasthouden van vocht in je voeten, vingers en enkels komt erg vaak voor. Ook hier zien we percentages van rond de 80%! Vooral in de laatste weken van de zwangerschap komt dit vaak voor.

Door de zwangerschapshormonen wordt de vaatwand dunner waardoor er meer vocht naar je weefsel loopt. Ook maak je onder invloed van dezelfde hormonen meer vocht aan in je bloedbaan, waardoor je als je bloed verliest bij je bevalling er niet direct last van hoeft te hebben. Doordat je baarmoeder groeit, ontstaat er meer druk op het bekken, waardoor de bloedafvoer vanuit de benen naar het hart wordt belemmerd. Hierdoor ga je vocht vasthouden in je benen.
Vooral in je benen, enkels en voeten zul je dus merken dat je vocht vasthoudt. Maar ook je handen en soms je gezicht doet mee. Oedeem is over het algemeen makkelijk te herkennen. De huid voelt strak gespannen en wat oncomfortabel aan, als je er een vinger op drukt, blijft deze afdruk even staan. Door warm weer neemt het vocht vasthouden meestal toe.

Ondanks de klachten of ongemakken die je ervan ondervindt, zoals dat je schoenen niet meer passen, is het geen gevaarlijke aandoening. Als je bevallen bent verlies je dit extra vocht geleidelijk weer. Vaak vrij snel, binnen 1-2 weken, soms wat langer.

Soms houdt iemand vocht vast omdat die persoon een zwangerschapsvergiftiging heeft. Als je dus plotseling veel vocht vast gaat houden neem dan zeker contact met ons op!